Kredyt frankowy

Kredyty powiązane z walutą franka szwajcarskiego (CHF), w których kwota zadłużenia i kredytu oznaczona jest w niniejszej walucie, charakteryzują się tym, że wypłata kredytu, jak i jego późniejsza spłata odbywa się w ww. walucie obcej. Jeszcze niedawno kredyty frankowe były bardzo popularną i korzystną dla kredytobiorców ofertą. Frank szwajcarski był oceniany jako stabilna waluta a kredyty miały niskie oprocentowanie, wobec czego osoby, które nie miały zdolności kredytowej pozwalającej na kredyt w walucie polskiej, bardzo często kierowały się atrakcyjnym kursem obcej waluty. W latach 2006-2008, na które przypadła największa popularność kredytów frankowych, banki udzieliły kilkaset tysięcy tego rodzaju zobowiązań. Nikt nie spodziewał się ryzyka walutowego i zmian kursu, które spowodowały szereg problemów z jakimi muszą się dziś mierzyć kredytobiorcy.

Sytuacja kredytobiorców

Zmiana kursu franka szwajcarskiego odnosi skutki w szczególności w przypadku kredytów hipotecznych, których spłata jest zazwyczaj rozłożona na długi okres. Wielu kredytobiorców musi poradzić sobie z sytuacją, w której wartość zaciągniętego kredytu przewyższyła wartość hipoteki – chcąc np. sprzedać mieszkanie, muszą w całości spłacić kredyt, natomiast ich zobowiązania w związku z wahającym się kursem ciągle wzrastają. Bardzo istotną kwestią dla „frankowiczów” są zawarte w wielu umowach kredytowych klauzule abuzywne, dotyczące sposobu ustalania rat i kursu waluty przez bank, które niesłusznie nakładają na konsumenta ryzyko związane z niestabilnością kursu franka szwajcarskiego.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Kluczowym momentem dla sytuacji wszystkich „frankowiczów” w Polsce, był wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie państwa Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG (sygn. akt XXV C 2514/19) o unieważnienie umowy kredytu ze względu na jej niedozwolone postanowienia, dzięki którym bank mógł jednostronnie oznaczać saldo kredytu w dowolny sposób. W trakcie procesu, Sąd Okręgowy w Warszawie skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) pytania prejudycjalne, związane z wykładnią prawa unijnego w sprawie klauzul abuzywnych w umowach z konsumentami. W dniu 3 października 2019 r. TSUE (C-260/18) wydał korzystną opinię w sprawie państwa Dziubak, co przyniosło skutek w postaci wygranej konsumentów z bankiem oraz wskazania polskim sądom możliwości stosowania wprost dyrektywy unijnej 93/13, która jest podstawą do unieważnienia lub tzw. „odfrankowienia” umów kredytowych w podobnych sprawach.

Szansa na wygraną z bankiem – jak orzekają sądy?

Należy przyznać, że analizując statystyki odnoszące się do spraw frankowych, które toczyły się w sądach w Polsce, zdecydowana większość z nich kończyła się wygraną kredytobiorców. Wśród korzystnych dla konsumentów wyroków, dominującym rozwiązaniem jest całkowite unieważnienie umowy kredytowej. Pozostała część z nich polega na uznaniu za niedozwolone postanowień dotyczących ustalania dowolnych zasad przeliczania wartości i rat przez banki, co skutkuje „odfrankowieniem” kredytu i traktowaniem go tak, jakby został udzielony w złotówkach.

W związku z pojawieniem się wątpliwości, związanych z wyżej opisanymi sposobami orzekania w sprawie kredytów frankowych, Rzecznik finansowy skierował do Sądu Najwyższego wniosek o podjęcie uchwały, mającej na celu rozstrzygnięcie wielu rozbieżności. Uchwała miałaby wskazać metodę, według której kredytobiorcy powinni rozliczyć się z bankiem w sytuacji unieważnienia umowy przez sąd oraz przedstawić stanowisko co do skutków prawnych abuzywności klauzul przeliczeniowych (z rozróżnieniem na kredyty indeksowane i denominowane). Warto również zwrócić uwagę na zalecenie Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), który tworząc korzystną dla kredytobiorców alternatywę dla wszczęcia postępowania sądowego, zasugerował bankom możliwość zawierania ugody pozasądowej z klientem, przy maksymalnym uwzględnieniu jego interesu.

Jak skutecznie wybrnąć z niekorzystnego kredytu frankowego?

Problemy związane z kredytami frankowymi dotyczą aktualnie wielu konsumentów. Pomimo tego, że tak jak wspominaliśmy, większość spraw jest pozytywnie rozpatrywana przez sądy powszechne, należy pamiętać, iż takie postępowania bardzo często złożone są z wielu skomplikowanych kwestii, a fakt, że kurs franka szwajcarskiego jest wyższy nie powoduje automatycznego uznania klauzul umowy kredytu za niedozwolone. Sądy wydają także orzeczenia, w których stroną wygraną jest bank. Aby uporać się ze skutkami kredytu frankowego i osiągnąć sukces na sali sądowej, pomoc profesjonalnego pełnomocnika może okazać się niezbędna.