Zawieranie umów franczyzowych stale zyskuje na popularności. Dla przedsiębiorcy, który nie ma pomysłu na własny biznes lub nie chce ryzykować nietrafioną koncepcją jest to idealna okazja do wejścia na rynek ze sprawdzoną marką i wsparciem ze strony doświadczonego franczyzodawcy. Dla drugiej strony zaś to możliwość rozwijania swojego przedsiębiorstwa w nowych lokalizacjach i wzmocnienie pozycji na rynku.  Zanim jednak franczyzobiorca oraz franczyzodawca zaczną się cieszyć z obustronnych korzyści, powinni podpisać umowę.

Umowa franczyzy jest umową nienazwaną, co oznacza, że wymogów co do jej treści próżno będzie szukać w Kodeksie Cywilnym lub innych aktach prawnych. Oczywiście umowa taka nie może zawierać zapisów  niezgodnych z prawem, ale to od woli stron zależy co się w niej znajdzie. Na szczęście łatwo znaleźć publikacje traktujące o niezbędnych elementach tej umowy. Na początek warto sięgnąć jednak do Europejskiego Kodeksu Etyki Franczyzy. Został on stworzony przez Europejską Federację Franczyzy i są w nim zawarte zarówno postanowienia, które muszą się znaleźć w tej umowie jak i mechanizmy, które franczyzodawca powinien stosować przy rekrutacji i wyborze franczyzobiorcy. Pomimo, iż jest to umowa, której treści nie regulują żadne przepisy, osoba która jest zainteresowana zawarciem takiej umowy powinna sięgnąć do kilku ustaw, aby poznać podstawy unormowań dotyczących znaków towarowych, innych oznaczeń sieci oraz know how, nieuczciwej konkurencji i  ochrony konkurencji i konsumentów. Wymienione ustawy oraz opisany Kodeks Etyki stanowią z pewnością niezbędne minimum wiedzy dla laika, który chce stać się częścią systemu franczyzowego.

Nienazwana i nie spisana?

Skoro Kodeks Cywilny nie reguluje umowy franczyzy to oznacza także, iż żaden przepis nie wskazuje formy, w jakiej powinna zostać zawarta. Wydaje się, że przy tak skomplikowanej umowie nie ma możliwości jej zawarcia w formie innej niż pisemna. Ciekawa sprawa związana z tym zagadnieniem toczyła się kilka lat temu przed Sądem Apelacyjnym w Poznaniu (wyrok z dnia 27.05.2014 r., wydany w sprawie o sygnaturze akt I Aca 222/14). Powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej odszkodowania w związku z dopuszczeniem się przez nią czynu nieuczciwej konkurencji, który miało stanowić używanie przez pozwaną oznaczeń oraz know how należących do powódki. Strony postanowiły podjąć współpracę opierającą się na umowie franczyzy, w tym celu prowadziły negocjacje w toku których ustaliły wszelkie niezbędne warunki umowy, a powódka przekazała pozwanej know how. Panie postanowiły rozpocząć współpracę jeszcze przed zawarciem umowy, co miało pomóc w rozpoznaniu rynku. Działalność prowadzona przez pozwaną pod szyldem należącym do powódki zaczęła się rozwijać i przynosić dochody. W międzyczasie w telewizji wyemitowano materiał, stawiający działalność powódki w bardzo złym świetle, co skłoniło pozwaną do próby negocjacji ustalonych warunków. W efekcie strony nie doszły do porozumienia, a sprawa trafiła do sądu. W pierwszej instancji sąd uznał, iż pozwana dopuściła się czynu nieuczciwej konkurencji. Sad Apelacyjny jednak trafnie wskazał, iż w toku negocjacji strony porozumiały się co do wszystkich istotnych elementów umowy franczyzy (łatwo to było wykazać, gdyż strony dysponowały korespondencją prowadzoną za pośrednictwem poczty elektronicznej). Wzięto także pod uwagę fakt, iż powódka przekazała pozwanej dane potencjalnych klientów oraz umieściła wiadomość o jej działalności na swojej stronie internetowej. To zdaniem sądu, zadecydowało o zawarciu przez strony umowy ustnej.

Podsumowując,  umowa franczyzy może zostać zawarta nawet w formie ustnej, jeśli strony ustaliły jej istotne postanowienia. Aby uniknąć takich sytuacji jak powyższa, należy zadbać o to, aby spisać taką umowę jeszcze przed przystąpieniem do prowadzenia działalności w formie franczyzy. Z uwagi na jej zawiłość, najlepiej skonsultować się z prawnikiem, który może pochwalić się doświadczeniem w tej dziedzinie.