W dotychczasowych relacjach handlowych, traktowanie klienta będącego stroną umowy podlegało jasnemu podziałowi – kontrahentem mógł być konsument albo przedsiębiorca. Jednakże od 1 stycznia 2021 r., w związku z wejściem w życie przepisów ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych, w kodeksie cywilnym oraz w ustawie o prawach konsumenta pojawiły się przepisy pozwalające na wyodrębnienie trzeciego podmiotu, czyli przedsiębiorcy na prawach konsumenta. Co charakteryzuje przedsiębiorcę-konsumenta i z czym wiążą się wprowadzone zmiany?

Aktualnie obowiązujące przepisy w relacjach konsumentów z profesjonalnymi podmiotami zapewniają szereg instrumentów gwarantujących ochronę konsumenta. Z wejściem w życie nowych przepisów część z nich przysługuje również przedsiębiorcy prowadzącemu jednoosobową działalność gospodarczą, gdy dokonuje transakcji bezpośrednio związanej z prowadzoną przez niego działalnością, lecz z treści zawieranej umowy wynika, że nie ma ona dla przedsiębiorcy zawodowego charakteru.

Zgodnie z brzmieniem art. 385⁵ k.c. ocena zawodowego charakteru transakcji zawieranej przez przedsiębiorcę wynika w szczególności z rodzaju wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, która została przez niego wskazana w CEiDG. Co to oznacza w praktyce? Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w sytuacji, gdy dokonuje zakupu przedmiotu związanego i służącego mu w ramach prowadzonej działalności (np. zakup drukarki do biura na fakturę) i w stosunku do tej konkretnej transakcji nie można wymagać od niego fachowej wiedzy i najwyższej staranności (ze względu na to, że np. zgodnie z wpisanym PKD jest on mechanikiem samochodowym, natomiast drukarka jest mu potrzebna do prowadzenia dokumentacji w biurze itp.), będzie mógł skorzystać z części uprawnień przysługujących dotychczas jedynie konsumentom. Warto jednak podkreślić, że zawodowy charakter zawieranych umów powinien być każdorazowo weryfikowany indywidualnie pomiędzy kontrahentami, ponieważ w niektórych przypadkach dokonanie jednoznacznej oceny może być utrudnione.

Po wprowadzeniu zmian w styczniu bieżącego roku, przedsiębiorcy spełniający warunki, o których mowa powyżej, będą mogli skorzystać z następujących uprawnień:

- możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa w terminie 14 dni od dnia objęcia przedmiotu sprzedaży w posiadanie,

- ochrona w zakresie zakazu umieszczania niedozwolonych klauzul umownych w stosowanych wzorcach,

- możliwość powołania się na domniemanie istnienia wady w chwili zakupu oraz gwarancja szerszej niż dotychczas ochrony z tytułu rękojmi.

Uzyskanie przez przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą dodatkowych praw przysługujących dotąd wyłącznie konsumentom spowodowało powstanie szeregu obowiązków po stronie podmiotów zawierających z nimi umowy. Sprzedawcy, a w szczególności tacy którzy działają w branży e-commerce, muszą bowiem dostosować swoje regulaminy, warunki sprzedaży, umowy oraz wszelką dokumentację pojawiającą się przy zawieranych transakcjach. Pomimo tego, że nowe przepisy obowiązują już od kilku miesięcy, wiele podmiotów nie dokonało kompleksowego ujednolicenia zasad sprzedaży z przedsiębiorcą-konsumentem. Brak przekształcenia odpowiednich postanowień może powodować wiele negatywnych konsekwencji, dlatego aby możliwie jak najszybciej i najskuteczniej zapewnić zgodność działań przedsiębiorcy na każdym etapie obrotu ze swoim klientem, warto skorzystać z pomocy prawnej.